فعالیت بدنی و تاثیر آن بر شادمانی

احساسِ خوب حاصل از فعالیت بدنی برای همه شناخته شده‌است. فعالیت بدنی باعث کاهش اضطراب و استرس می‌گردد. همچنین خطر بیماری‌های متعددی را کاهش می‌دهد (دیابت، سرطان روده، بیماری فشارخون). استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و مفاصل را تقویت می‌کند، خواب را بهبود می‌دهد، هم‌زمان با افزایش سن، از ما در برابر اختلالات و مشکلات جسمانی محافظت می‌کند و به ما در یافتن یک زندگی مثبت یاری می‌رساند. به طور کل از ما در برابر مرگ تدریجی محافظت می‌کند.

در بزرگسالان مسن، یک برنامه ورزشی بسیار کم‌شدت (پیاده‌روی یا تمرینات مقاومتی/ انعطافی) افسردگی را کاهش می‌دهد. طی تحقیقات، ثابت شده ‌است که تمرین ورزشی و فعالیت‌بدنی در مقایسه با همه فعالیت‌های دیگر، می‌تواند موثرترین افزاینده ناگهانی شادمانى باشد. در ادامه تمامی اثرات فعالیت بدنی بر شادمانی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

فعالیت بدنی را چگونه انجام دهیم؟

ورزش یعنی (صرف انرژی، بالاتر از سطح استراحت.) این جمله نشان‌دهنده انتخاب نامحدود شما در این زمینه می‌باشد. در واقع «تمرین ورزشی» زیر مجموعه‌ی
«فعالیت بدنی» است. به گفته برخی محققین تمرین ورزشی نوعی خاصی از فعالیت بدنی ساختار یافته و برنامه‌ریزی شده‌ است که معمولا با هدف بهبود تناسب بدن یا سلامت انجام می‌شود.

متخصصان ورزشی به‌طور سنتی توصیه می‌کنند که حداکثر ضربان قلب خود را محاسبه کنید. (ساده‌ترین روش برای محاسبه حداکثر ضربان‌ قلب، سن خود را از عدد 220 کم کنید.) به‌عنوان مثال اگر شما 32 سالتان است، ضربان قلب حداکثر شما معادل 188 می‌شود و محدوده تمرینی ضربان قلبتان بین 122 و 150 است. با این حال برده این محدوده نباشید و خودتان را محدود به این قانون نکنید؛ زیرا ممکن است این توصیه مناسب شرایط بدنی شما نباشد.

چرا فعالیت‌ بدنی انسان‌ را شادمان‌تر می‌کند؟

روانشناس‌ها اعتقاد دارند که دلایل متعددی برای فواید نیک‌زیستانه فعالیت بدنی وجود دارد. اولین دلیل، عزت‌نفس و توانایی تسلط فرد بر موضوع (فعالیت بدنی) است. وقتی یک برنامه ورزشی یا تناسب اندام را دنبال می‌کنید، باعث می‌شود احساس کنید روی جسم و سلامتی‌تان کنترل دارید. وقتی احساس کنید درکاری بهتر، سریع‌تر و قوی‌تر شده‌اید، حس عالی پویایی نیروی فعال (Agency) و ارزشمندی خواهید داشت.

دلیل دوم این است که فعالیت بدنی فرصتی برای غرقگی ایجاد می‌کند. همچنین برایتان حواس‌پرتی مثبت به‌وجود می‌آورد که موجب می‌شود نگرانی‌ها و نشخوار‌های فکری از شما دور شوند. فعالیت بدنی اساسا مانند یک زمان استراحت در یک روز پراسترس برایتان کار می‌کند، که انرژی مثبت اضافه‌ای را نیز برای بقیه روزتان باقی می‌گذارد.

سومین دلیل این است که وقتی در کنار دیگران فعالیت بدنی انجام می‌دهید، به شما فرصتی جهت ایجاد و تحکیم پیوندهای اجتماعی می‌دهد. همچنین می‌تواند باعث از بین رفتن
 بار تنهایی و انزوا گردد.

نتایج و پیامدهای خوب فعالیت‌های بدنی و ورزشی که عمدتا به شکل یک حس خوب تجربه می‌شود، می‌تواند در اصل فیزیولوژیکی باشد. وقتی فعالیت بدنی داشته ‌باشید،
 نه تنها به دلیل کاری که با موفقیت انجام داده‌اید حس خوبی پیدا می‌کنید، بلکه از مزایای جانبی حاصل از تناسب اندام و آمادگی جسمانی نیز بهره‌مند می‌شوید که شامل استقامت قلبی- عروقی و توان بیشتر است.

ممکن است بتوانید اجسام سنگین‌تری را بلند کنید، مسافت بیشتری را پیاده راه بروید و در سنین بالاتر از مشکلات سلامتی جلوگیری کنید. این موضوع ناخودآگاه برای شما شادمانی بیشتری به‌وجود خواهد آورد.

در واقع، نشان داده شده که فعالیت بدنی و ورزشی، سطح سروتنین را بالا می‌برد، دقیقا شبیه انرژی ضدافسردگی پروزاک.

آيا این دلایل برای سودمندی فعالیت‌بدنی کافی نیست؟

شاید فعالیت ورزشی به شما حس بدی انتقال دهد.

گاهی ممکن است یک فعالیت برای شما احساس خوشایندی نداشته باشد. احتمالا به این معناست که شما باید برنامه و روال تمرینی خود را تغییر دهید. ابتدا به این موضوع دقت کنید که یک ورزش یا فعالیتی را انتخاب نمایید که با سبک زندگی، منابع و شخصیت شما تناسب داشته ‌باشد.

دومین موضوع حیاتی این است که اگر فعالیت بدنی به شما حس بدی می‌دهد، به احتمال زیاد در حال زیاده‌روی و افراط هستید. خیلی مهم است که یاد داشته ‌باشید چگونه ضربان قلب خود را محاسبه کنید که در ادامه مقاله خواهید دید. خیلی از افراد برنامه ورزشی و تمرینات خود را طوری آغاز می‌کنند که خسته و بی‌انگیزه می‌شوند و همین موضوع سبب می‌شود تا تمرینات خود را کنار بگذارند.

برخی از توصیه‌های لازم جهت شروع فعالیت بدنی:

• آرام آغاز کنید: در محدوده 60 تا 65 درصدی حداکثر ضربان 
• از قبل تصمیم بگیرید که در چه تاریخ‌هایی قصد دارید ورزش خود را انجام دهید.
• اگر امکانش وجود داشته باشد، زمانی از روز را برای ورزش انتخاب کنید که احساس  می‌کنید بیشترین انرژی را دارید.
• اگر همین الان مشغول یک برنامه ورزشی منظم هستید، سطح آن را بالاتر ببرید. (سریع‌تر و طولانی‌تر بدوید و وزنه‌های سنگین‌تری بلند کنید)
• دستورالعمل‌های کنونی، 30 دقیقه در روز با فعالیت بدنی متوسط را برای اکثر روزهای هفته توصیه می‌کنند. اما 10 دقیقه ورزش کردن بسیار بهتر از اصلا ورزش نکردن است.
• یک برنامه ورزشی مانند یک رژیم غذایی است. ایرادی ندارد اگر آن را قطع کنید؛ اما اجازه ندهید که احساس گناه یا شرم طوری به شما فشار بیاورد که تمام برنامه ورزشی و تمرین خود را کنار بگذارید.

اهمیت استراحت

خیلی از افرادی که ورزش می‌کنند، به اندازه کافی استراحت نمی‌کنند. رالف والدو امرسون (فیلسوف و نویسنده آمریکایی) می‌گوید:

دنیا به انسان‌های پرانرژی تعلق دارد، اما انسان‌های پرانرژی نیز باید زمانی را به استراحت اختصاص دهند.

فرقی ندارد در طی اوقات بیداری خود چه اندازه فعال، بانشاط، توانمند و موفق هستید؛ اگر به میزان کافی خواب نداشته باشید، به لحاظ خلقی، انرژی، هشیاری، طول عمر و سلامتی دچار دردسر خواهید شد.

کلام آخر

امروزه دیگر نیازی نیست به کسی بگوییم که فعالیت بدنی و تمرین ورزشی برایش خوب است. چه دارای اضافه وزن باشید، یا از یک بیماری مزمن در‌ رنج باشید و چه تمام روز بر روی کاناپه بی‌تحرک باشید، شما نیاز به فعالیت بدنی دارید. اما آیا کسی به شما گفته است که ورزش و فعالیت جسمانی منظم شما را شادمان‌تر خواهد کرد؟ 

منبع : کتاب کوچینگ زندگی مثبت 1 | ناشر : نسل یاسان | نویسنده: امیر پهلونژاد